Het geeft niks als je met worst begint en met een ijsje eindigt

Kitchen Republic en Food Hub bestaan ongeveer even lang: Kitchen Republic werd in 2015 opgericht, Food Hub een jaar later. Beide bedrijven zijn opgericht door een duo dat sterk gelieerd is aan het Slow Food Youth Network (SFYN). Toch zijn het twee heel verschillende bedrijven: KR is (vooral) een productiekeuken voor startende voedselondernemers; FH is een opleidingsinstituut voor mensen en organisaties overal in de voedselketen. Wat doet Food Hub niet dat Kitchen Republic wél doet – en andersom?

Joszi: “Kitchen Republic, het bedrijf van Bart-Jan, is in de eerste plaats een fysieke plek: een keuken waar ondernemers samenkomen en aan het werk gaan. Die fysieke ruimte hebben wij niet, wij brengen mensen samen door bewegingen te bouwen. Behalve die keukens vind je bij Kitchen Republic ook heel veel praktische ondernemerservaring en uitwisseling tussen startende ondernemers. Even bij wijze van spreken: bij Food Hub willen we je uitleggen waarom duurzame verpakkingen belangrijk zijn; Kitchen Republic  legt je uit hoe die verpakking eruit moet zien. Zij dóen het gewoon.”

“bij Food Hub willen we je uitleggen waarom duurzame verpakkingen belangrijk zijn; Kitchen Republic legt je uit hoe die verpakking eruit moet zien.”

Bart-Jan: “Bij Kitchen Republic zorgen we er op de meest concrete manier voor dat voedselondernemers volgend jaar nog bestaan. En die manier is: zorgen dat ze geld verdienen. We hebben ooit wel geprobeerd de Kitchen Republic Academy van de grond te krijgen, een lesprogramma voor food start-ups. We deden drie rondes, maar merkten dat we er eigenlijk geen plezier uit haalden. Toen besloten we dat we geen opleider willen zijn. Wij zijn er niet om de theorie uit te leggen, wij willen ondernemers heel praktisch helpen. En we zagen om ons heen dat er al programma’s waren waar wij niet aan konden tippen: van Food Hub bijvoorbeeld. Daar gingen we toch niet mee concurreren? Het was veel logischer dat we gingen samenwerken.” 

Joszi: “We zijn geen concurrenten. We doen wezenlijk iets anders. En als je optelt waar we allebei goed in zijn, dan krijg je…” 

De Food Business Toolkit! Hoe is de samenwerking precies tot stand gekomen? 

Joszi: “We waren al een poos bezig met online onderwijs. Toen we de kans kregen om een programma te gaan ontwikkelen voor voedselondernemers door heel Nederland, dachten we meteen aan Kitchen Republic. Bij Food Hub hebben we het vaak over grote thema’s als ‘de voedseltransitie’ en persoonlijk leiderschap – maar we wisten ook dat juist die praktische laag echt een toegevoegde waarde zou zijn. Dat we een programma zouden kunnen ontwikkelen met als aanbeveling: al honderden ondernemers zijn je voorgegaan!” 

Voor wie is de toolkit vooral bedoeld? En wat kun je ermee als ondernemer?

Bart-Jan: “De toolkit is echt gericht op startende ondernemers in de voedselwereld: voor wie net is begonnen, of dat zelfs nog overweegt. Alle basiskennis zit erin, het is een soort checklist om te zien of je overal aan hebt gedacht.”

Joszi: “Ik noem het een basiskookboek: je móet het in je keuken hebben liggen en je pakt het er geregeld bij, maar je gaat het niet in één avond helemaal van kaft tot kaft doornemen.”

Bart-Jan: “Er staan ook veel voorbeelden in van ondernemers uit ons netwerk. Bijvoorbeeld van een succesvolle social media-lancering. Kun je gewoon de kunst afkijken.” 

Joszi: “Ik denk dat dat misschien wel de meest waardevolle les is die we voedselondernemers willen meegeven: Niet. Alles. Zelf. Willen. Doen! Maak gebruik van wat er al is, van de mensen die je kent. Durf te vragen! Een voorbeeldje: je bent een start-up met vegan snacks, en op een gegeven moment moet je certificering gaan regelen. Dan bel je een jurist om te vragen waar je allemaal aan moet denken. Maar dat telefoontje hebben vele start-ups vóór jou natuurlijk al gepleegd. Nou, de uitkomst dat telefoontje hebben we dus alvast voor je in de Toolkit gezet. Zo staat-ie helemaal vol met dingen die elke ondernemer wel een keer nodig gaat hebben.”  

“Ik denk dat dat misschien wel de meest waardevolle les is die we voedselondernemers willen meegeven: Niet. Alles. Zelf. Willen. Doen!

 

Bart-Jan: “Er staan ook hele handige templates in: hoe bereken ik nou de kostprijs van mijn product? Waar moet mijn verpakking aan voldoen? En als je niet met zo’n template overweg kan, bij wie moet je dan zijn?” 

Jullie zijn zelf natuurlijk ook ondernemers, en jullie kennen er ontelbaar veel. Is er een soort succesfactor? Iets waaraan je meteen kunt zien: deze start-up gaat het redden, en deze waarschijnlijk niet?

Bart-Jan: “Eerlijk gezegd hoop ik met deze toolkit ook aan starters te laten zien dat het best wel ingewikkeld is. We komen zoveel ondernemers tegen die een te romantisch beeld hebben bij het opzetten van een bedrijf. De toolkit geeft je een beeld van hoe krankzinnig veel details je zult tegenkomen. Dat is iets wat veel ondernemers onderschatten.”

Joszi: “Voor mij is de mindset van de ondernemer de belangrijkste succesfactor. Het geeft niks als je met worst begint en met een ijsje eindigt; dat betekent dat je adaptief bent. Heb je al snel een succesformule te pakken? Top, maar dan gebeurt er iets in de wereld waardoor je verhaal of je kostprijs niet meer klopt. Ben je dan in staat om mee te bewegen, en soms zelfs te zien dat je ermee moet stoppen? Die mindset kan je al wel aan het begin bij ondernemers zien, vind ik. Als jij al helemaal precies weet waarom jouw product het gaat worden, dan gaan bij mij alarmbellen af…” 

Het geeft niks als je met worst begint en met een ijsje eindigt; dat betekent dat je adaptief bent.

 

Bart-Jan: “Haha, ik zou bijna het tegenovergestelde willen zeggen. Ja, je moet flexibel genoeg zijn om dingen anders te doen als dat nodig blijkt. Maar wat ik het meest zie misgaan bij ondernemers, is heel praktisch: dat ze niet eens een jaarplan hebben. Ze werken niet écht ergens naartoe. Het is niet goed als je niet kan meten of je jaar succesvol is geweest. Als jij niet weet of jouw omzet 200k of 500k moet zijn, hoe kan je dan weten wat je moet doen?” 

Joszi: “Nog iets wat ik zo tof vind aan deze samenwerking: Bart-Jan geeft altijd een compleet ander antwoord dan ik. We zien de dingen echt anders omdat we zelf hele andere ondernemers zijn.” 

Bart-Jan: “Overkoepelend zie ik wel dat het antwoord is: volhardingskracht. Een plan maken én adaptief genoeg zijn om het weer aan te passen, dat hoort daar allebei bij. De toolkit neemt hopelijk veel naïviteit bij startende ondernemers weg.” 

Joszi: “Eigenlijk staat die Toolkit helemaal vol met valkuilen en mislukkingen, haha.” 

Bart-Jan: “Alles waarvan Unilever niet wil dat je het weet. Kunnen we dat niet als titel doen?!”